Ποιες είναι οι πιο συχνές
ερωτήσεις των μητέρων για το θηλασμό;
Ø Ποια είναι η προετοιμασία για έναν επιτυχή
θηλασμό πριν τον τοκετό ;
Οι υποψήφιες μητέρες μπορούν να
ενημερωθούν για τα οφέλη του μητρικού θηλασμού στις ίδιες ( προστασία για
σοβαρά νοσήματα, γρήγορη απώλεια βάρους κ.α.), και στα νεογνά τους (προστασία
από λοιμώξεις αναπνευστικού, μείωση συχνότητας Συνδρόμου Αιφνιδίου Θανάτου κ.α.).
Μπορούν επίσης να παρακολουθήσουν σεμινάρια πρόληψης και αντιμετώπισης συχνών
προβλημάτων γαλουχίας.
Ø Επηρεάζει ο τρόπος τοκετού την ποσότητα του
γάλακτος ;
Έχει βρεθεί ότι η αθρόα παραγωγή
γάλακτος μετά από καισαρική τομή μπορεί να καθυστερήσει σε σχέση με έναν
φυσιολογικό τοκετό. Αυτό δε σημαίνει ότι μειώνονται οι πιθανότητες επιτυχίας
για αποκλειστικό θηλασμό. Μία από τις βασικές οδηγίες είναι η τοποθέτηση του
μωρού στο στήθος της μητέρας το συντομότερο δυνατό καθώς αυτή προάγει την
παραγωγή των ορμονών της γαλουχίας.
Ø Είναι επαρκής η ποσότητα του γάλακτος των
πρώτων ημερών ή πρέπει να χορηγηθεί και ξένο γάλα ;
Είναι απολύτως σαφές ότι το
πρωτόγαλα (πύαρ) είναι επαρκές ποσοτικά και ποιοτικά και είναι η πλέον
ενδεδειγμένη τροφή για τις ανάγκες του νεογνού, αρκεί να τηρούνται κάποιες
βασικές προϋποθέσεις. Η απώλεια βάρους των πρώτων ημερών είναι ένα φυσικό
φαινόμενο που δεν πρέπει να προβληματίζει αρκεί να μην υπερβαίνει το 7-10%
περίπου του βάρους γέννησης, καθώς τότε το νεογνό κινδυνεύει από αφυδάτωση.
Τέτοιες περιπτώσεις είναι πλέον σπάνιες καθώς ακολουθούνται γνωστές συμβουλές
που προάγουν την απρόσκοπτη παραγωγή γάλακτος (τοποθέτηση του μωρού στο στήθος
νωρίς, εάν είναι δυνατόν και μέσα στην πρώτη ώρα ζωής, όποτε και όσο επιθυμεί, επαφή
δέρμα με δέρμα, αποφυγή χρήσης πιπίλας ή θηλών μπιμπερό, συχνοί θηλασμοί στη
διάρκεια των νύχτας).
Ø Πως μπορεί να αξιολογηθεί η επάρκεια του
μητρικού γάλακτος ;
H κατάσταση του
νεογνού δεν εγκυμονεί κινδύνους αρκεί να διασφαλιστούν οι παρακάτω προϋποθέσεις:
θηλασμός 8-12 φορές το 24ωρο, προσφορά του μαστού στα πρώιμα σημάδια
πείνας, εξασφάλιση επαρκούς διούρησης και κενώσεων, παρουσία καλού χρώματος και
ενεργητικότητας. Παρόλα αυτά η παρακολούθηση της ανάπτυξης του νεογνού πρέπει
να πραγματοποιείται από ειδικό υγείας μέσα στα πρώτα 24ωρα μετά την έξοδο του
από το μαιευτήριο.
Ø Πως μπορεί να αυξηθεί η παραγωγή γάλακτος ;
Στις περιπτώσεις που το γάλα της
θηλάζουσας δεν είναι επαρκές μπορούν να χρησιμοποιηθούν οι γαλακταγωγοί
παράγοντες. Η χορήγηση τους ενδείκνυται μόνο σε περιπτώσεις όπου έχουν
αποκλειστεί παθολογικές αιτίες (υποπλασία μαστικού αδένα, υποθυρεοειδισμός,
σύνδρομο πολυκυστικών ωοθηκών κ.α.),
καθώς και καταστάσεις που επιδέχονται βελτίωσης (τρόπος προσκόλλησης νεογνού
στο μαστό, θέσεις θηλασμού κ.α.). Αρχικά προτείνονται η τριγωνέλλα, το
γαϊδουράγκαθο και η μαγιά μπύρας σε υγρή μορφή ή σε χάπια. Σε πιο δύσκολες
περιπτώσεις μπορούν να χορηγηθούν, μετά από εκτίμηση από ειδικό, φάρμακα που
αυξάνουν την παραγωγή της προλακτίνης.
Ø Γιατί πονάνε οι θηλές και σε ποιες
περιπτώσεις ο πόνος είναι λόγος ανησυχίας ;
Πολλές μητέρες αναφέρουν μια
«έντονη ενόχληση» στις θηλές, που αφορά κυρίως στην αρχή κάθε θηλασμού και
διαρκεί περίπου 1-2 εβδομάδες. Σε οποιαδήποτε περίπτωση η μητέρα αναφέρει πόνο
που έχει διαφορετικά χαρακτηριστικά πρέπει να εκτιμηθεί. Από τις συνήθεις
αιτίες πόνου είναι η λανθασμένη τοποθέτηση του νεογού στο μαστό, που
αντιμετωπίζεται με απλές παρεμβάσεις (επίδειξη σωστής προσκόλλησης βρέφους και
σωστών θέσεων θηλασμού). Λιγότερο συνήθεις είναι οι λοιμώξεις (μυκητίαση,
βακτηριακή μαστίτιδα), η ανατομία της μητέρας (επίπεδες ή εισέχουσες θηλές), οι
ανατομικές ανωμαλίες του νεογνού (βραχύς χαλινός, σχιστίες κ.α.), οι δερματολογικές
παθήσεις (ψωρίαση, ατοπική δερματίτιδα), καταστάσεις που απαιτούν εκτίμηση από
ειδικό που θα προτείνει την κατάλληλη αντιμετώπιση.
Ø Τι πρέπει να τρώει η μητέρα κατά τη
διάρκεια της γαλουχίας ;
Ένα ισορροπημένο καθημερινό
διαιτολόγιο που περιλαμβάνει τροφές από όλες τις διατροφικές ομάδες είναι
επαρκές για τη διασφάλιση της υγείας της μητέρας και του βρέφους. Εάν η μητέρα
δεν φροντίζει καθημερινά για τη σωστή διατροφή της προτείνεται η υποκατάσταση
ιχνοστοιχείων, πρωτεϊνών και βιταμινών ανάλογα με το εργαστηριακό της προφίλ
(π.χ. χορήγηση σιδήρου σε περίπτωση αναιμίας). Η κατανάλωση αλκοόλ και καφεΐνης
πρέπει να αποφεύγεται ή έστω να περιορίζεται.
Ø Ο μητρικός θηλασμός προκαλεί κατάθλιψη ;
Από πολλούς το πρώτο τρίμηνο ζωής
του νεογνού αναφέρεται ως το 4ο τρίμηνο της εγκυμοσύνης! Τα
επιλόχεια σύνδρομα περιλαμβάνουν ευρύ φάσμα που εκτείνεται από την ήπια
παροδική μελαγχολία – κυκλοθυμική διάθεση (baby blues), έως την περιγεννητική κατάθλιψη και τη βαριά επιλόχειο
ψύχωση που απαιτεί άμεση ιατρική παρέμβαση. Τα επιλόχεια σύνδρομα και η
χορήγηση αντικαταθλιπτικών δεν αποτελούν αντένδειξη για το θηλασμό (στις
περισσότερες περιπτώσεις).
Ø Ποια φάρμακα αντενδείκνυνται στον θηλασμό;
Ουσίες όπως απλά παυσίπονα και
αντιφλεγμονώδη, αντιβιοτικά, ορμονικά σκευάσματα, τοπικά αναισθητικά και κρέμες
εξωτερικές χρήσεως ανήκουν στην πλειοψηφία τους στην κατηγορία των ασφαλών
σκευασμάτων. Αντιθέτως φάρμακα που προτιμάται να αποφεύγονται είναι κάποια
αντικαταθλιπτικά, ορισμένες ουσίες για καρδιολογικές παθήσεις όπως αμιοδαρόνη,
η αγωγή με χημειοθεραπευτικά, ραδιενεργό ιώδιο, ναρκωτικά κ.α.
Ø Πότε δεν πρέπει να θηλάσει μια μητέρα;
Οι απόλυτες αντενδείξεις είναι
συγκεκριμένες και είναι οι εξής:
ü
μεταβολικά νοσήματα νεογνού (γαλακτοζαιμία)
ü
λοιμώξεις μητέρας (Ανθρώπινος Τ- Λεμφοτρόπος Ιός, Ιός HIV, βρουκέλωση,
ενεργός φυματίωση, δερματικές βλάβες έρπητα, ανεμευλογιά )
ü
αγωγή με χημειοθεραπεία ή με ακτινοβολίες ραδιοϊσοτόπων
ü
χρήση ναρκωτικών ή φαρμάκων που αντενδείκνυνται
Πράτσιου
Παρασκευή
Παιδίατρος
Νεογνολόγος,
Πιστοποιημένη
Σύμβουλος Γαλουχίας IBCLC
Mεταπτυχιακή Φοιτήτρια Ιατρικής Σχολής Πανεπιστημίου Θεσσαλίας
